Η επιλογή των καμερών που θα τοποθετηθούν σε μια εγκατάσταση θα πρέπει να βασίζεται, πρώτα από όλα σε μια σωστή μελέτη του χώρου και σε μια λεπτομερή καταγραφή των συνθηκών που επικρατούν εκεί, αλλά  και των χαρακτηριστικών απαιτήσεων που υπάρχουν σχετικά με την ασφάλεια του προστατευόμενου χώρου.  

Συστήματα βίντεο-επιτήρησης και ειδικότερα κάμερες, τοποθετούνται πλέον στην συντριπτική πλειοψηφία των επαγγελματικών χώρων, αλλά και πολλών σπιτιών, ανεξάρτητα από το μέγεθος τους, τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται ή το που βρίσκονται. Όμως κάθε χώρος έχει τις δικές του ιδιαιτερότητες όσον αφορά τις συνθήκες του εσωτερικού και εξωτερικού περιβάλλοντος, τις απαιτήσεις ασφάλειας που έχει και φυσικά και άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την προστασία της ιδιωτικότητας αλλά και των προσωπικών δεδομένων.

Από την άλλη πλευρά είναι αλήθεια, ότι όλοι μας δεχόμαστε ένα «βομβαρδισμό» από τους κατασκευαστές, προμηθευτές και εγκαταστάτες συστημάτων ασφάλειας για τα χαρακτηριστικά των προϊόντων επιτήρησης και ειδικότερα των καμερών. Η κάθε εταιρία προβάλει τις χαρακτηριστικές λειτουργίες και τις δυνατότητες των καμερών που διαθέτει επιχειρώντας να αναδείξουν τα πλεονεκτήματα που έχουν. Χρειαζόμαστε όμως πάντα όλες αυτές τις υψηλές δυνατότητες απόδοσης ή τα χαρακτηριστικά λειτουργίας, όσο καλά και αν είναι; Μήπως θα πρέπει πάντα και πρώτα από όλα να βλέπουμε τις απαιτήσεις κάθε χώρου και μετά να αναζητούμε την κατάλληλα κάμερα για την εκάστοτε εγκατάσταση;

Οπότε όλο και πιο συχνά ανακύπτει το ερώτημα για το πώς πρέπει να γίνει η επιλογή μιας κάμερας για ένα σύστημα επιτήρησης. Όπως σε όλα τα τεχνολογικά ή τεχνικά ερωτήματα και εδώ η απάντηση δεν είναι μονοδιάστατη. Καθώς πλέον οι κάμερες  τοποθετούνται σε πληθώρα εφαρμογών, τα κριτήρια της σωστής επιλογής εξαρτώνται από τις συνθήκες τις οποίες θα χρησιμοποιηθεί η κάμερα.

Μέσα λοιπόν στην τεράστια γκάμα των επιλογών που υπάρχουν σήμερα στην αγορά μιας κάμερας βίντεο-επιτήρησης, μια σύντομη παράθεση και επεξήγηση 10 βασικών κριτηρίων – συμβουλών με τη μορφή ερωτήσεων, θα φανεί χρήσιμη τόσο στους εγκαταστάτες, όσο και στους τελικούς χρήστες, είτε αυτοί είναι εταιρικοί, είτε οικιακοί πελάτες. 

1. Θα πρέπει οι κάμερες να είναι διακριτικές ή εμφανείς προκειμένου να λειτουργούν αποτρεπτικά ;

Πλέον πολλές κάμερες προβάλλουν ότι είναι διακριτικές και ενσωματώνονται εύκολα στην αισθητική του χώρου στον οποίο θα τοποθετηθούν ενώ κάποιοι άλλοι κατασκευαστές αναδεικνύουν τη δυναμική εμφάνιση μιας κάμερας. Εδώ λοιπόν υπάρχεις ένας ακόμα σαφής διαχωρισμός. Οι κάμερες τύπου box συνήθως είναι μεγαλύτερες και ξεχωρίζουν εύκολα, όποτε μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε χώρους όπου θέλουμε να δώσουμε έμφαση στην ύπαρξη ενός συστήματος επιτήρησης. Αντίθετα, οι κάμερες τύπου θόλου (dome) είναι πιο διακριτικές και δεν κάνουν πάντα έντονη την παρουσία τους. Ακριβώς λόγω του σχήματος τους, οπότε τοποθετούνται σε οροφές και σε χώρους όπου η χρήση των καμερών πρέπει να μην είναι τόσο εμφανής ή σε χώρους με υψηλότερες αισθητικές απαιτήσεις. Φυσικά και στις δύο περιπτώσεις, ισχύει πάντα σύμφωνα και με το νομοθετικό πλαίσιο, ότι όταν χρησιμοποιούνται κάμερες σε χώρους θα πρέπει να υπάρχει η σχετική ενημερωτική σήμανση. 

2. Θα χρησιμοποιηθούν οι κάμερες σε εσωτερικούς ή εξωτερικούς χώρους;

Το παραπάνω, αποτελεί ένα σημαντικό ερώτημα που θα πρέπει να εξετάζει ο κάθε εγκαταστάτης σε κάθε περίπτωση, πάντα. Αν και πλέον, πολλές είναι οι κάμερες που μπορούν  μπορεί να τοποθετηθούν και να λειτουργήσουν με την ίδια απόδοση, τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς χώρους, είναι σημαντικό κατά την επιλογή του μοντέλου της κάμερας, να δοθεί προσοχή στις προδιαγραφές που δίνει ο κατασκευαστής για την τοποθέτηση ή και την στέγαση. Η ανθεκτικότητα του σώματος, η δυνατότητα λειτουργίας σε ακραίες θερμοκρασιακές συνθήκες, η αντοχή σε δυσμενείς παράγοντες όπως η ύπαρξη σκόνης, αεριών, ομίχλης, κλπ είναι στοιχεία που θα προσδώσουν στην επιλογή της κάμερας καλύτερη απόδοσης αλλά πολύ μεγαλύτερο χρόνο ζωής αν ληφθούν υπόψη. Μια κάμερα που έχει τα κατάλληλα πρότυπα κατασκευής με ανθεκτικό σχεδιασμό μπορεί να λειτουργήσει επιτυχώς σε ένα ψυχρό περιβάλλον, όπου πολλές άλλες κάμερες θα παρουσιάσουν σημαντικά προβλήματα λειτουργίας. Σε εφαρμογές όπως για παράδειγμα οχήματα μεταφοράς θα πρέπει να τοποθετούμε κάμερες που είναι ειδικά σχεδιασμένες για να αντέχουν στις δονήσεις που προκαλούνται από την κίνηση. Σε βιομηχανικά περιβάλλοντα θα πρέπει η κάμερα που θα επιλέξουμε να έχει εξαιρετική στεγανότητα έτσι ώστε τα διάφορα σωματίδια της ατμόσφαιρας να μην την επηρεάζουν. Ενώ, σε κουζίνες εστιατόριων θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι η κάμερα προστατεύεται από το ιδιαίτερο περιβάλλον που δημιουργείται εκεί με έντονους καπνούς, ατμούς, λίπη και διάφορα άλλα υγρά.

3. Σε ποιο ακριβώς σημείο θα τοποθετηθούν οι κάμερες

Πέρα από το αν είναι εσωτερικός ή εξωτερικός ο χώρος, ο ακριβής καθορισμός των σημείων τοποθέτησης των καμερών είναι πρωταρχικής σημασίας και καθορίζει το πλήθος των καμερών που θα τοποθετηθούν αλλά και το είδος. Πολλές φορές είναι τέτοια η αρχιτεκτονική και η λειτουργικότητα του χώρου ώστε να υπεισέρχονται περιορισμοί που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο σχεδιασμό του συστήματος. Έτσι, ανάλογα με τη θέση τοποθέτησης της κάμερας θα πρέπει να γίνει και η εκλογή του κατάλληλου φακού που θα επιτυγχάνει τη μεγέθυνση που επιθυμούμε, ώστε το πεδίο θέασης της κάμερας να είναι αυτό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας. Δεν θα πρέπει να αγνοείται η πιθανότητα βανδαλισμού με σκοπό την καταστροφή των καμερών ή το γεγονός ότι η επιτηρούμενη περιοχή είναι πιθανός στόχος τρομοκρατικών ενεργειών.

4. Πόσο μεγάλη είναι η περιοχή που θέλετε να καλύψετε;

Η έκταση της περιοχής που σκοπεύουμε να καλύψει μια κάμερα –ανεξάρτητα αν θα τοποθετηθεί σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρο – αποτελεί επίσης μια πολύ σημαντική παράμετρος που θα χαρακτηρίσει εν γένει την αποτελεσματικότητα όλου του συστήματος επιτήρησης. Οι κάμερες τύπου PTZ είναι καλύτερες για χρήση σε κάλυψη μεγάλων χώρων, λόγω του πολύ μεγάλου εύρους θέασης που έχουν, καθώς και την ικανότητα να μεγεθυνθούν σε συγκεκριμένα σημεία. Υπάρχουν μοντέλα καμερών, που δίνουν τη δυνατότητα με τη χρήση μόνο μιας κάμερας να γίνει κάλυψη ενός τεράστιου χώρου. Αυτό σημαίνει όπως επανειλημμένα έχει αναφερθεί και σε προηγούμενα άρθρα του Security Manager ότι μπορεί να υλοποιηθεί ένα σύστημα επιτήρησης με λιγότερο αριθμό καμερών το οποίο δεν συνεπάγεται μόνο μικρότερο κόστος προμήθειας αλλά και μικρότερο κόστος καλωδίων. Σε αντίθεση μικρότεροι χώροι απαιτούν στατικές κάμερες μικρότερης εμβέλειας. Εδώ και πάλι υπάρχουν αρκετές επιλογές στην αγορά ανάλογα και με το συγκεκριμένο εμβαδό του χώρου που πρέπει να καλυφθεί ενώ τα τελευταία χρόνια η επιλογή των fisheye καμερών που καλύπτουν πεδίο θέασης 360 μοιρών γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής. 

5. Πόση ευκρίνεια και λεπτομέρεια της εικόνας χρειάζεται;

Η ποιότητα της εικόνας είναι λογικό να είναι ένας πολύ καθοριστικός παράγοντας, για την επιτυχή λειτουργία ενός συστήματος επιτήρησης και φυσικά για την επιλογή του εξοπλισμού. Έχει περάσει προ πολλού η εποχή, όπου στα παλιά επονομαζόμενα CCTV συστήματα ήταν δύσκολο να διακρίνεις πρόσωπα ή άλλες λεπτομέρειες των ανθρώπων ή και των αντικειμένων όπως αυτά καταγράφονταν από τις κάμερες εκείνης της εποχής. Εδώ πάλι μεγάλο ρόλο παίζει και το μέγεθος του χώρου που καλύπτει το σύστημα επιτήρησης. Μεγάλοι χώροι όπως για παράδειγμα εμπορικά καταστήματα λιανικής πώλησης ή τράπεζες χρειάζονται κάμερες πολύ υψηλής ανάλυσης, ώστε να μην γίνονται εκπτώσεις στην ποιότητα της εικόνας, όταν χρειάζεται ο χρήστης να μεγεθύνει σε ένα συγκεκριμένο σημείο και να εντοπίσει ένα στόχο ή να εξάγει συμπεράσματα σε μια σκηνή που παρουσιάζει ενδιαφέρον από πλευράς ασφάλειας. Ως παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε επίσης τις κάμερες που καλύπτουν πόρτες, πύλες και γενικά εισόδους σε μια προστατευμένη περιοχή, οι οποίες απαιτούν υψηλή ποιότητα εικόνας, άρα και κάμερες υψηλής ανάλυσης ώστε στην καταγραφή να υπάρχει ξεκάθαρη αναγνώριση των ατόμων που εισέρχονται στο χώρο και η ταυτοποίησή τους να γίνεται άμεσα και χωρίς καμία αμφισβήτηση. Εναλλακτικά, σε μικρότερους χώρους όπως γραφεία ή χώρους υποδοχής μπορεί είναι επαρκής η τοποθέτηση καμερών μικρότερης ανάλυσης. Εκείνο που αξίζει να αναφέρουμε ότι δεν είναι πάντα απαραίτητη η επιλογή μια κάμερας υψηλής ανάλυσης. Ειδικά, όταν χρειάζεται να καλυφθούν πολύ μικρότεροι μεμονωμένοι χώροι, οπότε η επιλογή καμερών υψηλότερης ανάλυσης θα ανέβαζε σημαντικά το κόστος. 

6. Ποιες είναι οι συνθήκες φωτισμού;

Είναι ίσως ένα από τα σημαντικότερα κριτήρια για την επιλογή μιας κάμερας. Η απάντηση στο ερώτημα που αφορά τις συνθήκες φωτισμού είναι πάντα κρίσιμο και μια μεγάλη πρόκληση για όσους ασχολούνται με τα έργα ασφάλειας καθώς σε αυτό το ερώτημα υπάρχουν πολλές επιμέρους παράμετροι που θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη. Δηλαδή, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε πέρα από τις συνθήκες φωτισμού το αν η κάμερα θα τοποθετηθεί σε εσωτερικό ή εξωτερικό χώρου αφού είναι προφανές ότι διαφορετικό φωτισμό χρειάζεται σε κάθε μία από αυτές τις δύο περιπτώσεις. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε κάμερες εξωτερικών χώρων σημασία έχει και η διακύμανση του φωτός ανάλογα και με τις εποχές. Επίσης ρόλο παίζουν και οι διάφορες πιθανές αντανακλάσεις του φωτισμού που μπορεί ενδεχομένως να δημιουργήσουν προβλήματα στην καταγραφή. Πλέον υπάρχει ένας πολύ μεγάλος αριθμός τεχνολογιών που διασφαλίζουν την σωστή λήψη και καταγραφή βίντεο ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες φωτισμού. Υπάρχει η τεχνολογία φιλτραρίσματος του φωτισμού με την χρήση φίλτρων αποκοπής IR καθώς και η δυνατότητα ενίσχυσης ή και μείωσης του υφιστάμενου φωτισμού ώστε να καταγράφονται καθαρές εικόνες τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και σε συνθήκες νυχτερινού φωτισμού. Σε αυτές τις τεχνολογίες περιλαμβάνονται φυσικά τα υπέρυθρα LED, οι θερμικές κάμερες και τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία starlight που αποδίδει έγχρωμες εικόνες ακόμα και κάτω από το απόλυτο σκοτάδι. 

7. Είναι σημαντική η καταγραφή του ήχου ;

Συνήθως λόγω και νομοθετικών περιορισμών, η δυνατότητα καταγραφής ήχου είναι κάτι που δεν εξετάζεται συχνά σε κάμερες που επιλέγονται. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που θα πρέπει να υπάρχει επικοινωνία με τους ανθρώπους που βρίσκονται στον χώρο που υπάρχει μια κάμερα και πολλές φορές η δυνατότητα υποστήριξης ήχου μπορεί να είναι κρίσιμη για αυτό θα πρέπει να εξετάζουμε πόσο καλά μπορεί να ανταποκριθεί η κάμερα σε αυτήν την λειτουργία. Επίσης, αρκετές φορές η δυνατότητα λήψης ήχου, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ενεργοποίηση των καταγραφών της κάμερας. Κάτι αντίστοιχο δηλαδή, με τη λειτουργία ανίχνευσης κίνησης. Οπότε θα πρέπει το ηχητικό της κύκλωμα να είναι αξιόπιστο και να μπορεί να συλλαμβάνει τους ήχους που παράγονται μέσα στο χώρο που καταγράφει. 

8. Πόσο χρήσιμη είναι η δυνατότητα επεκτασιμότητας ;

Όπως σε όλα τα συστήματα και τις τεχνολογικές υποδομές, έτσι και στον εξοπλισμό ασφάλειας, η δυνατότητα να διαθέτουμε ένα ευέλικτο και επεκτάσιμο σύστημα που θα μπορεί να προσαρμόζεται στις μελλοντικές ενδεχόμενες αυξανόμενες ανάγκες, είναι πάντα κάτι πολύ θετικό. Τα συμβατικά CCTV που γνωρίζαμε μέχρι πριν λίγα χρόνια, δεν φημίζονταν για την ευελιξία τους και την επεκτασιμότητα τους. Άλλωστε αυτό αποκαλύπτονταν  και από το όνομα τους: Closed Circuit TV: Κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης. Όμως πλέον τα δικτυακά συστήματα επιτήρησης με τη χρήση των IP καμερών, έχουν πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες επανάδιαμόρφωσης του συστήματος και επεκτασιμότητας, όχι μόνο με τη χρήση της καλωδιακής υποδομής του δικτύου, αλλά και με τη χρήση ασύρματων δικτύων μετάδοσης (Wi Fi). Οπότε και οι κάμερες, θα πρέπει να υποστηρίζουν δυνατότητες διασύνδεσης με τo πρωτόκολλο IP, ώστε η σύνδεση μιας νέας κάμερας, να είναι τόσο απλή όσο και η σύνδεση ενός τηλεφώνου στο δίκτυο Voice Over IP (VOIP). 

9. Ποια άλλα τμήματα της επιχείρησης σας μπορούν να επωφεληθούν από το σύστημα βίντεο επιτήρησης;

Ένα ακόμα στοιχεί που πρέπει να έχουμε υπόψη μας όταν επιλέγουμε κάμερες για την υλοποίηση ενός συστήματος επιτήρησης, είναι ότι πλέον ότι πολλές πλατφόρμες δεν χρησιμοποιούνται μόνο για την ασφάλεια και την παρακολούθηση των εγκαταστάσεων (security). Για παράδειγμα σε χώρους παραγωγής, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν και για την πρόληψη ή διερεύνηση σε πιθανά ατυχήματα (safety) ή ακόμα να συμβάλλουν στη βελτίωση διάφορων λειτουργιών του οργανισμού, όπως αύξηση της παραγωγικότητας, καλύτερη διαχείριση των πελατών σε εμπορικά καταστήματα, καλύτερη αξιοποίηση του χώρου σε αποθηκευτικά κέντρα, κ.α. Για να γίνει χρήση όμως αυτών των δυνατοτήτων θα πρέπει οι κάμερες να διαθέτουν τις κατάλληλες λειτουργίες. Ειδικά αναφερόμαστε στην υποστήριξη της τεχνολογίας video analytics που πλέον έχουν εξελιχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό και επιτυγχάνουν καλύτερη και αποτελεσματικότερη επεξεργασία όλων των δεδομένων που καταγράφουν οι κάμερες.

10. Πώς μπορεί να συνδυαστεί η απόδοση της κάμερας με τα VMS analytics;

Η σύγχρονη αρχιτεκτονική των συστημάτων βίντεο επιτήρησης βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη χρήση λογισμικών διαχείρισης βίντεο. Παλαιότερα τα συστήματα διαχείρισης βίντεο, απαιτούσαν την εγκατάσταση ισχυρών υπολογιστών, μεγάλων αποθηκευτικών μέσων και ακριβού λογισμικού. Όμως η ανάπτυξη της τεχνολογίας των δικτύων IP και η είσοδος της στα συστήματα επιτήρησης καθώς και η αυξανόμενη χρήση τοπικών μεθόδων αποθήκευσης όπως οι κάρτες SD έφεραν σημαντικές αλλαγές και σε αυτόν τον τομέα. Πολλές εταιρείες προσφέρουν με την χρήση ενός απλού web browser την πλήρη παρακολούθηση και διαχείριση των συστημάτων επιτήρησης ακόμα και από απομακρυσμένους χώρους. Κάτι το οποίο στο παρελθόν ήταν δυνατόν μόνο με εφαρμογές υψηλού κόστους. Οπότε κατά την επιλογή των καμερών θα πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο υπάρχει αυτή η υποστήριξη και τις δυνατότητες προσφέρει στους τελικούς χρήστες. Γενικά πάντως η επιλογή των καμερών σε ένα έργο θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη κατά πόσο η προμήθεια ενός προγράμματος video management software (VMS) θα αναβαθμίσει τη λειτουργία όλου του συστήματος επιτήρησης. Ένα αποτελεσματικό σύστημα VMS, είναι απαραίτητο κυρίως σε έργα υψηλών απαιτήσεων, δεδομένου ότι ο μέσος όρος χρόνου που κάποιος μπορεί να επικεντρωθεί στη συνεχή παρακολούθηση ενός βίντεο είναι 20 λεπτά. Το VMS ή και τα ενσωματωμένα video analytics, μπορούν να παρέχουν άμεση ενημέρωση για ύποπτη δραστηριότητα και να αναβαθμίσουν το επίπεδο προληπτικής ασφάλειας. Αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι όταν ο αριθμός των καμερών υπερβεί κάποιο όριο η επιλογή ενός VMS είναι μονόδρομος. Αλλά και πάλι θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι κάμερες που θα επιλεγούν θα πρέπει να μπορούν να συνεργαστούν απρόσκοπτα με το λογισμικό που θα  χρησιμοποιηθεί. Ειδική μνεία για το τι μπορεί να προσφέρουν τα VMS σε συνδυασμό με τις κάμερες είχε γίνει σε προηγούμενο τεύχος του Security Manager.

Σίγουρα υπάρχουν και άλλα κριτήρια και ερωτήματα που πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη για την επιλογή μιας κάμερας όπως είναι οι ανάγκες απομακρυσμένου ελέγχου, η διασύνδεση με άλλα συστήματα ασφάλειας ή κτιριακό εξοπλισμό, οι κίνδυνοι από cyber επιθέσεις (κεντρικό θέμα του τεύχους) όπως φυσικά και ο διαθέσιμος οικονομικός προϋπολογισμός που θα καθορίζει πάντα την τελική αγορά του εξοπλισμού και το κατά πόσο μπορεί να υλοποιηθεί αξιόπιστα ένα έργο σύμφωνα με τις απαιτήσεις που υπάρχουν.